Zakup wierzytelności

Zakup wierzytelności to jedna z kluczowych transakcji na rynku finansowym, która pozwala firmom szybko poprawić płynność finansową, a nabywcom – zyskać na skutecznej windykacji. Jak wygląda ten proces? Dlaczego firmy decydują się na sprzedaż swoich wierzytelności, a fundusze inwestycyjne i firmy windykacyjne chętnie je kupują? W tym artykule odpowiemy na te pytania, analizując zarówno korzyści, jak i ryzyka związane z tym mechanizmem. Dowiedz się, jak zakup wierzytelności wpływa na kondycję finansową przedsiębiorstw i jakie są prawne aspekty tej transakcji.

Na czym polega zakup wierzytelności?

Zakup wierzytelności jest ważnym elementem rynku finansowego w Polsce, który wciąż się rozwija. Firmy chętnie decydują się na sprzedaż wierzytelności, zwłaszcza gdy potrzebują gotówki, chcą zmniejszyć ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika lub po prostu chcą skoncentrowania się na podstawowej działalności gospodarczej zamiast na procesie windykacyjnym.

Taka transakcja może być satysfakcjonująca dla obu stron. Sprzedaż wierzytelności umożliwia firmom skuteczne zarządzanie ryzykiem kredytowym, a dzięki odzyskaniu części środków mogą one poprawić swoją płynność finansową.

Z kolei nabywcy, którymi z reguły są firmy windykacyjne lub fundusze inwestycyjne, widzą w zakupie wierzytelności możliwość osiągnięcia zysku dzięki efektywnej windykacji lub odsprzedaży wierzytelności na rynku wtórnym.

Czym jest skup wierzytelności?

Zakup wierzytelności to transakcja, w której jedna strona (nabywca) przejmuje prawo do żądania spłaty długu od innej strony (dłużnika) w zamian za określoną kwotę. Nabywca staje się wówczas nowym wierzycielem, zyskując uprawnienia do dochodzenia roszczeń wobec dłużnika na warunkach określonych w pierwotnej umowie między wierzycielem a dłużnikiem.

Sprzedaż długu ma formę umowy cesji wierzytelności, która określa moment przejęcia praw do windykacji przez cesjonariusza (nabywcę wierzytelności) oraz kwotę, za którą wierzyciel sprzedaje dług.

Jeśli chcesz dowiedzieć się czym jest upadłość konsumencka koniecznie sprawdź nasza ofertę!

Sprzedaż wierzytelności – podstawy prawne

Sprzedaż wierzytelności to bardzo popularny i często skuteczny sposób na wyegzekwowanie pieniędzy od nieuczciwych kontrahentów lub kredytobiorców. Z tego rozwiązania korzysta wiele przedsiębiorstw, których wierzyciele nie chcą lub nie mogą uregulować długu za określoną usługę, wykonanie zlecenia, dostarczenie towaru, czy niespłacony kredyt.

Sprzedaż wierzytelności jest usankcjonowana w polskim prawie, a jej zasady zostały uregulowane w art. 509 Kodeksu Cywilnego:

§ 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

§ 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki

Z przepisów tych wynika, że w większości przypadków, wierzyciel może sprzedać dług np. osobom trzecim lub firmom profesjonalnie zajmującym się skupem długów osób prywatnych i innych przedsiębiorstw i firm.

W trakcie podpisywania umowy cesji wierzytelności warto też zwrócić uwagę na przepisy dotyczące ochrony danych osobowych, szczególnie w przypadku wierzytelności konsumenckich.

Jakie są rodzaje wierzytelności?

Firmy, czy też osoby, które są zainteresowane zakupem nieruchomości, powinny zwrócić na rodzaj wierzytelności, ponieważ każda z nich ma inny poziom ryzyka i potencjał zysku. Zakup wierzytelności jest bowiem jedną z możliwości inwestowania kapitału, które może, ale nie musi zakończyć się sukcesem.

Przedmiotem umowy cesji wierzytelności może być większość zobowiązań jak niespłacone faktury czy pożyczki. Sprzedaż długu nie będzie możliwa, jeśli wierzycieli i dłużnik zastrzegli, że nie można przenieść praw do windykacji długu lub gdy np. przedmiotem umowy jest świadczenie dożywotnie.

Podstawowe rodzaje wierzytelności to:

Powstają w wyniku udzielania kredytów przez instytucje finansowe, takie jak banki i firmy pożyczkowe. Mogą to być kredyty hipoteczne, kredyty konsumenckie, kredyty samochodowe czy linie kredytowe. Wierzytelności te często są zabezpieczone (np. hipoteką na nieruchomości), co zmniejsza ryzyko dla nabywcy. Jednak mimo zabezpieczeń mogą występować trudności w odzyskiwaniu takich długów, zwłaszcza w sytuacji, gdy dłużnik staje się niewypłacalny.

Wynikają z niezapłaconych faktur za towary lub usługi, które przedsiębiorstwo dostarczyło swoim klientom. Są one często spotykane w sektorze B2B (business-to-business) i obejmują zarówno małe, jak i duże transakcje handlowe. Nabywcy tych wierzytelności muszą ocenić ryzyko związane z sytuacją finansową kontrahentów, a także brać pod uwagę ewentualne spory dotyczące jakości dostarczonych produktów lub usług, które mogą komplikować proces windykacji.

To zobowiązania osób fizycznych, które wynikają z kredytów konsumenckich, rachunków za media, abonamentów czy pożyczek chwilówek. Są one często sprzedawane przez firmy zajmujące się handlem detalicznym, dostawą usług telekomunikacyjnych lub innymi usług dla masowe. Wierzytelności konsumenckie charakteryzują się zwykle mniejszymi kwotami, ale dużą ilością spraw, co wymaga specjalistycznych narzędzi do zarządzania i odzyskiwania należności.

Sprzedaż wierzytelności – należności przeterminowane i niewymagalne

Powyżej wymieniliśmy rodzaje długów, których termin płatności minął. Firma decyduje się sprzedać wierzytelność, ponieważ dłużnik spóźnia się z wypłatą, a odzyskanie pieniędzy jest procesem długotrwałym, który wymaga czasu i doświadczenia. Nie każdy przedsiębiorca ma czas i zasoby, żeby zmierzyć się z tym procesem.

Czy przedsiębiorca może sprzedać wierzytelność, która nie jest przeterminowana? Jest to jak najbardziej możliwe, ale wtedy mamy do czynienia z faktoringiem, a nie cesją wierzytelności. Firma faktoringowa, która podpisuje umowę z przedsiębiorcą, płaci mu od 80% do 100% wartości faktury, a w zamian przejmuje prawo do wierzytelności.

Jakie prawa przysługują nowemu wierzycielowi w związku z zakupem długu?

Nowy wierzyciel po zakupie wierzytelności nabywa prawo do jej egzekwowania i prowadzenia wszelkich działań w celu odzyskania pieniędzy. W tym celu może prowadzić działania windykacyjne, które są zgodne z polskim prawem (pamiętaj, że windykator nie ma takich uprawnień jak komornik, który jest funkcjonariuszem publicznym) lub dochodzić swoich roszczeń wobec dłużnika w sądzie i uzyskać nakaz zapłaty.

Następnie wraz z tytułem egzekucyjnym i klauzulą wykonalności może zgłosić się do komornika, który zajmuje wynagrodzenie, konto lub majątek dłużnika (np. nieruchomość, jeśli zadłużenie było wysokie).

Wierzyciel z pewnością będzie chciał odzyskać zainwestowanie pieniądze jak najszybciej i w możliwie prosty sposób. Zanim dojdzie do sprawy w sądzie, wierzyciel z pewnością będzie dążył do porozumienia z dłużnikiem i wyegzekwowania długu bez konieczności angażowania sądów i komornika.

Cesja wierzytelności przeprowadzona na zasadzie kupna i sprzedaży to najszybszy sposób na odzyskanie części pieniędzy z faktury, choć trzeba pamiętać, że jej koszt jest wyższy, niż w przypadku tradycyjnej windykacji.

Przenosząc wierzytelność na osobę trzecią, pozbywamy się stresu związanego z odzyskiwaniem środków i skracamy czas do tego potrzebny. Profesjonaliści oferujący usługę zakupu wierzytelności mają odpowiednie doświadczenie i narzędzia, by dalej nią rozporządzać.

Ryzyka i korzyści związane z zakupem wierzytelności

Dla sprzedawcy główną korzyścią jest możliwość szybkiego uzyskania środków finansowych i poprawy płynności finansowej. Jest to dobre rozwiązanie dla tych przedsiębiorstw, które potrzebują gotówki na bieżące potrzeby operacyjne lub inwestycje.

Sprzedaż wierzytelności pozwala również na pozbycie się ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika, a także uniknięcie dodatkowych kosztów związanych z prowadzeniem działań windykacyjnych.

Przedsiębiorca nie musi uczestniczyć w długotrwałych sprawach sądowych i martwić się o ich finał.

Nabywca wierzytelności może natomiast wypracować zysk z inwestycji, jeśli uda mu się skutecznie wyegzekwować dług od dłużnika. Wyspecjalizowane firmy windykacyjne dysponują narzędziami i doświadczeniem, które pozwalają im na efektywną windykację, często z większą skutecznością niż pierwotni wierzyciele. W niektórych przypadkach nabywca może również osiągnąć zysk poprzez odsprzedaż wierzytelności na rynku wtórnym.

Zakup wierzytelności wiąże się też z ryzykiem, którym może być problem z odzyskaniem długu. Dotyczy to np. sytuacji, gdy dłużnik jest niewypłacalny lub ogłosił upadłość konsumencką. Dlatego kwota, jaką może zaproponować nowy wierzyciel za zakup wierzytelności, zależy do kwoty długu, stanu prawnego podmiotów (wierzyciela i dłużnika), czy terminu przedawnienia płatności.

Spis treści